• Mae bron i chwarter y rhai dros 50 oed yn hwyr yn cynllunio cyllid ymddeol, nid yw 15% yn cynllunio o gwbl
• Mae mwy na thair rhan o bump o’r rhai sydd eisoes wedi ymddeol yn cynghori Gen X i ddechrau cynllunio yn gynharach
• Yn genedlaethol, dywedodd 35% o’r rhai a ymddeolodd eu bod wedi gadael cynllunio i’r ddwy flynedd ddiwethaf neu nad oeddent yn cynllunio o gwbl

Mae bron i chwarter (23%) o bobl dros 50 oed yng Nghymru yn gadael eu cynlluniau ariannol ymddeol tan eu dwy flynedd olaf cyn ymddeol, ac nid yw 15% yn paratoi o gwbl, yn ôl ymchwil gan y Gwasanaeth Arian a Phensiynau (MaPS).

Eleni bydd y nifer uchaf o bobl mewn bron i ddau ddegawd yn cyrraedd oedran rhyddid pensiwn gyda thua 940,000 o bobl yn troi 55.1 Gyda’r dirywiad economaidd ac effeithiau Covid-19 yn effeithio ar gyllid un o bob tri o bobl 50-70 oed, mae’n bwysicach nag erioed i gynllunio ymlaen llaw.

Mae ymchwil newydd, a arolygodd bobl 50-70 oed gyda chynilion pensiwn yng Nghymru, yn datgelu nad yw pobl sydd heb ymddeol yn barod am yr hyn sydd i ddod.

• Mae 73% wedi gwneud naill ai dim, neu ychydig iawn, o gynllunio o amgylch cyllid ymddeol
• Dim ond 8% o bobl dros 50 oed sy’n teimlo’n hollol barod
• Mae bron i chwarter (23%) yn dweud mai dim ond gyda dwy flynedd neu lai i fynd y byddant yn dechrau cynllunio eu cyllid ymddeol cyn ymddeol
• Nid yw 15% wedi cynllunio eu cyllid ymddeol o gwbl

Mae’r rhai wedi ymddeol yn ddiweddar, ledled y wlad, yn argymell pum cam syml i Gen Xers gael eu paratoi’n well nag yr oeddent ar gyfer ymddeol:

	Prif ganllaw ‘Rhai wedi ymddeol’ i Gen X.
1	Cynilo mwy tuag at eich ymddeoliad (60%)
2	Dechreuwch gynllunio cyllid ymddeol yn gynharach (56%)
3	Cymerwch amser i benderfynu sut y byddwch chi’n cael mynediad at gynilion ymddeol (45%)
4	Darganfyddwch fwy am wneud y gorau o’ch arian pensiwn (44%)
5	Gofynnwch am ganllawiau ar y ffordd orau o drefnu eich cyllid ymddeol (41%)

Mae’r ymchwil hefyd yn datgelu bod pandemig Covid-19 wedi arwain at fwy na phedwar o bob 10 (41%) o bobl 50-70 oed yng Nghymru yn dweud bod eu cyllid wedi cael ei effeithio. Dywed bron i chwarter (24%) eu bod wedi penderfynu gohirio cael mynediad at eu pensiwn, tra bod 9% yn ei gyrchu’n gynt – 6% i gynorthwyo eu cyllid o ddydd i ddydd eu hunain a 3% i gefnogi aelod o’r teulu neu ffrind.

Dywedodd Carolyn Jones, Pennaeth Polisi a Strategaeth Pensiynau yn y Gwasanaeth Arian a Phensiynau:

“O ystyried bod Covid-19 wedi effeithio ar gyllid mwy na phedwar o bob 10 dros 50 oed ac rydym bellach yn wynebu dirwasgiad, rydym yn annog pobl i beidio ag oedi na hepgor cynllunio eu cyllid ymddeol – p’un a ydych chi’n ystyried ymddeol yn ddiweddarach neu ddod ag ef ymlaen. Mae’ch pensiwn yn debygol o fod yn un o’r asedau mwyaf gwerthfawr sydd gennych chi felly mae’n bwysig iawn dechrau cynllunio’n gynnar i sicrhau eich bod chi’n gwneud y dewisiadau gorau yn seiliedig ar eich amgylchiadau. Gallai cael help a thrafod eich opsiynau nawr fod y gwahaniaeth rhwng cael ymddeoliad cyfforddus neu orfod gweithio am fwy o amser neu addasu i fyw ar incwm is.

 “Rydyn ni’n gwybod bod cymryd arweiniad pensiynau yn gweithio. Mae pobl sydd wedi cael apwyntiad gyda’n harbenigwyr Pension Wise yn teimlo’n fwy hyderus, gwybodus a pharod o ran sut y byddant yn cael gafael ar eu cynilion pensiwn. Yn 2019/20, dywedodd mwy na hanner y cwsmeriaid  a gafodd apwyntiad arweiniad naill ai’n newid sut roeddent yn cyrchu eu pensiwn, neu sut y maent yn bwriadu gwneud hynny.3

“Yn ogystal â chynnig ein hapwyntiadau ffôn arferol i ddarparu’r arweiniad hwnnw, yn ystod Wythnos Ymwybyddiaeth Pensiynau byddwn yn cynnal sesiwn galw heibio rithwir lle gellir gofyn unrhyw gwestiynau llosg yn ogystal â thrafodaeth gyffredinol am baratoi.”

Dywedodd Lee Phillips, Rheolwr Cymru yn y Gwasanaeth Arian a Phensiynau:

“Mae siarad drwy’r gwahanol opsiynau pensiynau am gyn lleied â 45 munud wedi gwneud i naw o bob 10 cwsmer Pension Wise (92%) deimlo eu bod wedi paratoi’n dda cyn siarad â’u darparwyr. Gall ymrwymiad  amser byr i drafod eich dewisiadau helpu gyda lles cyffredinol yn ogystal â chynorthwyo i wneud penderfyniadau o ran cyrchu eu potiau pensiwn.”

Mae’r Gwasanaeth Arian a Phensiynau yn cynnig yr awgrymiadau da canlynol ar sut i ddechrau cynllunio cyllid ymddeol:

• Olrheiniwch eich pot (iau) pensiwn a gwirio eu gwerth. Gyda’r person cyffredin wedi cael 11 swydd yn ystod ei oes, mae’n hawdd colli trywydd unrhyw bensiynau y gallech fod wedi’u cael yn y gorffennol. Os credwch eich bod wedi colli pensiwn yn y gweithle, eich pwynt cyswllt cyntaf ddylai fod eich cyn-gyflogwr, neu gallwch gysylltu â’r darparwr os cofiwch yr enw. Os na allwch ddod o hyd i fanylion y naill neu’r llall, gallwch gysylltu â Gwasanaeth Olrhain Pensiynau’r llywodraeth. Ar ôl i chi dracio’ch potiau i lawr, gallwch wirio’ch datganiadau neu ofyn i’ch cynllun neu’ch darparwr am brisiad cyfoes o faint rydych chi wedi’i gynilio. 
• Meddyliwch am eich costau byw ar ôl ymddeol. Lluniwch gyllideb ar gyfer eich incwm a’ch gwariant disgwyliedig mor gynnar â phosibl i roi mwy o ymdeimlad o reolaeth i’ch sefyllfa. Mae gan y Gwasanaeth Cyngor ar Arian offeryn cynlluniwr cyllideb am ddim i’ch helpu chi i ddatrys hyn. 
• Meddyliwch pa oedran yr hoffech chi ymddeol a phryd y byddech chi am gael gafael ar eich cynilion pensiwn. I rai pobl, efallai na fydd hyn o reidrwydd ar yr un pryd. Efallai bod rhai pobl eisoes wedi dewis oedran ymddeol gyda’u darparwr, ond os yw’ch amgylchiadau wedi newid a’ch bod yn bwriadu ymddeol yn gynharach neu’n hwyrach, efallai yr hoffech ailystyried sut mae’ch cynilion yn cael eu rheoli i sicrhau bod eich arian yn gweithio’n galed i chi. Mae’n ddefnyddiol hefyd gwirio’ch incwm ymddeol gan ddefnyddio cyfrifiannell pensiwn y Gwasanaeth Cyngor  ar Arian os ydych chi’n mynd trwy unrhyw newidiadau.
• Ystyriwch a oes angen ystyried eich priod neu’ch teulu yn eich cynlluniau. Os ydych chi am ddarparu’ch cynilion pensiwn i aelodau’r teulu, gallai hyn effeithio ar y dewisiadau sydd ar gael i chi o ran cyrchu’ch arian.
• Gwnewch apwyntiad Pension Wise am ddim. Ar gael i bobl 50 oed a hŷn, bydd tywyswyr arbenigol yn egluro manteision ac anfanteision y chwe opsiwn gwahanol ar gyfer cyrchu eich cynilion pensiwn, goblygiadau treth, sut i chwilio o gwmpas i gael y fargen orau ac osgoi sgamiau pensiwn. Mae apwyntiadau ffôn ar gael ar 0800 138 3944.

Yr wythnos hon yw Wythnos Ymwybyddiaeth Pensiwn, ymgyrch flynyddol sy’n cael ei rhedeg gan Pension Geeks gyda chefnogaeth yr Adran Gwaith a Phensiynau (DWP). Mae Diwrnod Ymwybyddiaeth Pensiwn ei hun yn disgyn ar 15 Medi ac mae yno i ysbrydoli pobl i wneud y gorau o’u pensiynau.

Fel rhan o’r wythnos ymwybyddiaeth, bydd Pension Wise yn cynnal sesiwn galw heibio rithwir ar ddydd Gwener 18 Medi rhwng 11 am-12pm lle gall pobl 50 oed a hŷn fewngofnodi i gymryd rhan mewn Holi ac Ateb Pension Wise. Mae mwy o fanylion a chofrestriadau ar gael yma.

I’r rhai na allant ymuno â’r sesiwn galw heibio, gallant drefnu apwyntiad ffôn gyda Pension Wise ar 0800 138 3944.

-GORFFEN-   

Ar gyfer ymholiadau gan y cyfryngau, cysylltwch â:

•  Swyddog y Wasg MaPS 020 8132 5284 / media@maps.org.uk
•  Mia Cochrane, uwch swyddog y wasg  020 8132 4937 / mia.cochrane@maps.org.uk
• Kindred Agency  020 70 10 0888/ moneyandpensions@kindredagency.com   

Ynglŷn â’r Gwasanaeth Arian a Phensiynau   

Mae’r Gwasanaeth Arian a Phensiynau (MaPS) yn dwyn ynghyd y gwasanaethau di-dâl a ddarparwyd yn flaenorol gan y Gwasanaeth Cynghori Ariannol, y Gwasanaeth Cynghori ar Bensiynau a Pension Wise. Mae MaPS yn cynnig arweiniad ac apwyntiadau i gwsmeriaid dros y ffôn, ar-lein ac yn bersonol. 

Gweledigaeth MaPS yw: ‘pawb yn gwneud y gorau o’u harian a’u pensiynau.’    

Mae MaPS yn gorff hyd braich a noddir gan yr Adran Gwaith a Phensiynau (DWP), ac mae ganddo ymrwymiad ar y cyd i ddarparu mynediad at y wybodaeth a’r arweiniad sydd eu hangen ar bobl ledled y DU, i wneud penderfyniadau ariannol effeithiol dros eu hoes.

Mae’r sefydliad hefyd yn ymgysylltu â Thrysorlys EM ar faterion polisi sy’n ymwneud â gallu ariannol a chyngor ar ddyledion.

I gael rhagor o wybodaeth, ewch i wefan y Gwasanaeth Arian a Phensiynau https://moneyandpensionsservice.org.uk/cy/home-2/ 

Gall defnyddwyr barhau i gael gafael ar ganllawiau am ddim am eu harian a’u pensiynau trwy’r gwefannau a’r llinellau cymorth canlynol:

https://www.moneyadviceservice.org.uk/cy / 0800 138 0555   

www.pensionsadvisoryservice.org.uk / 0800 011 3797  

www.pensionwise.gov.uk/cy / 0800 138 3944